عوامل موثر بر اعتماد مخاطبان شهرستانهای جنوب شرق استان تهران به اخبار 18/30 شبکه 5 سیما

چکیده مفهوم اعتماد مردم به رسانه و خبرهائی که منتشر می شود زیر بنائی ترین عامل کارکرد مطلوب و اثر بخش رسانه محسوب می شود این تحقیق به بررسی عوامل موثر بر اعتماد مخاطبان شهرستانهای جنوب شرق استان تهران به اخبار 30/18 شبکه 5 سیما می پر دازد . در این پژوهش از روش پیمایشی که یکی از کارآمد ترین و معمول ترین شیوه های تحقیق در علوم اجتماعی است، بهره گرفته ایم.جامعه آماری تحقیق شهروندان شهرستانهای پاکدشت، ورامین، قرچک و پیشوا می باشند که حجم نمونه ازفرموا کوکران 384 نفر مشخص شد که با پرسشنامه حضوری نظرات آنها را جویا شدیم و بانرم افزار spss نسخه 16تجزیه و تحلیل شده است. تجزیه وتحلیل در دو بخش توصیفی واستنباطی انجام شده است. به طور کلی 5/32 درصد از تلویزیون و30 درصد از بخش های خبر ماهواره اخبار مورد نیاز خود را کسب می کنند . 7/35 درصد از پاسخگویان اعتماد خیلی کم وکم به اخبار تلویزیون دارند. همچنین نتایج این تحقیق نشان می دهد، بیشترین بیننده بخش خبری با36 درصداز پاسخگویان مربوط به بخش خبری ساعت 20:30 شبکه دو سیما می باشد و بخش خبر 30/18 شبکه 5 سیما فقط 2/12 درصد بیننده در شهرستانهای استان تهران دارد. 71 درصد معتقدند اخبار شهرستانهای استان تهران تهران پرداخته نمی شود و در این بخش خبری بیشتر به اخبار شهر تهران توجه می شود. 8/59 درصد معتقدند در صورت پخش اخبار به همین منوال مخاطبان اخبار30/18 شبکه 5 سیما کاهش پیدا می کند. پاسخگویان با تحصیلات بالاتر اعتماد کمترو افراد با درآمد بیشتر نیز اعتماد کمتری به اخبار 30/18 شبکه 5 سیما دارند. نتایج نشان می دهد که عوامل موثر بر اعتماد مخاطبان به اخبار 30/18 شبکه 5 سیما درحد «خیلی زیاد و زیاد»عبارتند از" پخش خبرهای محلی مورد نیاز" (2/63درصد) ، " پخش ارائه نظرات و نیازهای خبری مردم " (5/68 درصد)، " بی طرفی و عدم جانبداری از یک جناح خاص" (74 درصد)، " عدم سانسور خبر" (79 درصد)، " سرعت انتشار خبر" (8/70 درصد)، " صحت و درستی خبر" (82 درصد)، " تازگی و به روز بودن خبر" (7/60 درصد)، " نقل قول منبع خبر ازیک منبع موثق" (4/60 درصد)، " اعلام منبع خبر" (2/55 درصد)،" ارائه خبر همراه با گزارش تصویری" (5/60)، " کامل بودن و جامعیت خبر" (5/59 درصد) و " استفاده از گوینده ، خبرنگار وکارشناسان دعوت شده مجرب وچهره" (3/71 درصد) می باشد.که فرضیات مرتبط با این عوامل مورد تائید قرار گرفت. نتایج آماری نشان می دهد 57 درصد از پاسخگویان نقش صحنه آرائی و دکواسیون استودیو خبر در اعتماد پیدا کردن به اخبار 30/18 شبکه 5 سیما را کم وخیلی کم اعلام نموده اند که این فرضیه رد شد. نتیجه گیری شناخت دیدگاه ها و مولفه های اعتماد مخاطبان برای رسانه ها از اهمیت وافری برخورداراست ،چرا که رسانه ها تلاش می کنند بدانند که نقطه های برجسته تفکرات مخاطبان چیست تا از این طریق خوراک رسانه ای خویش را برای آنها مهیا کنند. هجوم شبکه های مختلف خبری تلویزیونی در کشورهای مختلف که عمدتا از سوی کشورهای پیشرفته به سوی جهان سومی ها روانه شده است از مصادیق همین امر به حساب می آید. رسانه ملی به عنوان یکی از ابزار اصلی نفوذ در افکار عمومی است ضرورت ارائه درست و صحیح خبر و اعتماد سازی برای جلب مخاطب در رسانه انکار ناپذیر است . بدون شک این اعتماد مخاطب به رسانه است که موجب استفاده مستمر اطلاعاتی یک مخاطب از آن می شود. اما رسانه ملی در کشور ما که در 6 شبکه سراسری و 32 شبکه استانی ان اخبار از بخش های مختلف خبری پخش می کند که نوعی یکنواختی و شبیه هم بودن در ان قابل روئت است . در حالیکه بخش های مختلف خبر باید نیاز های متنوعی از مخاطبان را پاسخگو باشد در این میان اخبار استانی و محلی باید بیشتر از سایر بخش ها خبر نیاز مخاطبان را براورده نماید . در چارچوب نظری این تحقیق از نظریه استفاده و رضا مندی رسانه ای استفاده شده است در این نظریه ضمن فعال انگاشتن مخاطب بر نیازها و انگیزه های وی در استفاده از رسانه ها تاکید می کند. بر اساس این نظریه مردم برای کسب راهنمایی، آرامش، سازگاری اطلاعات و شکل گیری هویت از رسانه ها استفاده می کنند. افراد هر قدر بیشتر احساس کنند که محتوای واقعی نیاز آنان را برآورده می کند ، احتمال اینکه آن محتوا را انتخاب کنند بیشتر است بر همین اساس و با توجه به فرضیه اول پخش خبرهای محلی مورد نیاز مردم ، فرضیه دوم ارائه نظرات مردم در خبر ، فرضیه سوم بی طرفی و عدم جانبداری در خبر ، فرضیه چهارم عدم سانسور، فرضیه پنجم سرعت انتقال خبر، فرضیه ششم صحت و درستی خبر، فرضیه هفتم تازگی خبر، فرضیه هشتم اعتبار منبع، فرضیه نهم اعلام منبع خبر، فرضیه دهم ارائه خبر همراه گزارش تصویری، فرضیه یازدهم جامعیت خبر و فرضیه سیزدهم استفاده از خبرنگار و مجری مجرب و چهره که بر اساس آزمون اسپیرمن تایید شده است واز طرفی اکثر پاسخگویان رعایت این عوامل را باعث اعتماد کردن به اخبار 30/18 شبکه 5 سیما می دانند یعنی نظریه استفاده و رضا مندی تایید می شود. در چارچوب نظری این تحقیق از نظریه انگ نیز استفاده شده است. در این نظریه بر طبق نظریه انگ ، زمانی که فرد با وسیله ارتباطی ، انگ یا نشانی نا مطلوب یافت از آستانه اعتماد فرو می افتد . در اکثر موارد ، چنین وسیله ارتباطی به جهت کاهش سریع و چشمگیر مشتریان دچار نوع خلا نسبی می شود و کسانی که بدان گوش فرا می دهند از جانب دیگران فاقد ارزش اجتماعی بحساب می آیند. 71 درصد از مخاطبان معتقدند اخبار 30/18 شبکه 5 به اخبار شهر تهران بیشتر توجه می کند و نسبت به اخبار شهرستانها بی توجه است که این عامل می تواند مهمترین انگ یا نشان نامطلوب برای مخاطب باشد پس این نظریه هم بر اساس یافته های تحقیق تایید می شود. در چارچوب نظری این تحقیق از نظریه مخاطب و رسانه نیز استفاده شده استاین نظریه که به عنوان نظریه "روابط مخاطب رسانه ها" نیز مشهور است به جای پیام، بر مخاطب تأکید می کند و بر خلاف نظر تأثیرات شدید رسانه، مصرف کنند? رسانه را به جای بیان رسانه، به عنوان نقط? آغاز فرض می کند. این رویکرد مخاطبان را افرادی فعال می داند که از مفهوم و محتوای رسانه ها استفاده می کنند بر اساس این نظریه مخاطب از میان مجاری ارتباطی و محتواهایی که به وی عرضه می شود، بر اساس نوعی ملاک، دست به انتخابی آگاهانه و انگیزه دار می زند. یافته های این پژوهش نشان می دهد پاسخگویان به محتوای اخبار30/18 شبکه 5 سیما اعتماد ندارند وفقط 5/32 درصد ازپاسخگویان اخبار مورد نیاز خود را ازبخش های خبر صدا وسیما وما بقی پاسخگویان از سایر رسانه ها (ماهواره30 درصد،اینترنت9/18 درصدو مطبوعات8/16) استفاده می کنند پس نظریه مخاطب و رسانه در این پژوهش تایید می شود. نظریه برجسته سازی یکی دیگر از نظریه های مورد استفاده این تحقیق است طبق این نظریه مخاطبین از طریق پوشش خبری و کیفیت ارائه یک موضوع خبری در رسانه مورد علاقه خود می آموزند که چه نوع اطلاعاتی مهم بوده و شایان توجه می باشد مخاطبین به رویداد هایی توجه می کنند که اطلاعات مربوط به آن توسط رسانه مورد علاقه شان ارائه شده باشند. روند اخبار 30/18 شبکه 5 سیما برجسته سازی اخبار شهر تهران است در این مورد نظریه برجسته سازی که در چارچوب نظری ما از آن استفاده شده است رد می شودزیرا بر اساس نتایج به دست آمده در این پژوهش 71 درصد از مخاطبان نسبت به تعادل پخش خبر شهرستانها استان تهران و شهرتهران در اخبار 30/18 شبکه 5 سیما رضایت ندارند و 8/59 درصد نیز معتقدند این روند پخش اخبار باعث کاهش مخاطبان این بخش خبری می شود در نتیجه برجسته سازی اخبار نتوانسته است رضاین مخاطبان را جلب نماید پس این نظریه دراینجا رد می شود همچنین فرضیه دوازدهم جذابیت شکلی(دکوراسیون ونور) در بخش خبری نیز خود نوعی برجسته سازی و مهم جلوه دادن است نیز رد شد. بر اساس نتایج بدست آمده از پژوهش که چهارده فرضیه تایید و یک فرضیه رد شده است . این پژوهش با پژوهش های مختلفی همخوانی کمی دارد زیرا تاکنون عوامل موثر بر اعتماد مخاطبان اخبار 30/18 شبکه 5 سیما که یک بخش خبر محلی برای انعکاس اخبار استان تهران است، مورد پژوهش قرار نگرفته است و بیشتر تحقیقات انجام شده در مورد اعتماد ورضایتمندی مخاطبان به اخبار سراسری یا اخبار شبکه های ماهواره ای می باشد لیکن تعدادی ازتحقیقاتی که موضوع کلی آنان با تحقیق حاضر همخوانی دارد از جمله پژوهش ربانی، جمال الدین و محمدی مهر، غلامرضا که بررسی عوامل موثر بر میزان اعتماد مخاطب به برنامه های خبری تلویزیونی پرداخته است . متغیر های این پژوهش، تعادل خبری ، واقعی کردن خبر، اعتبار منبع و جذابیت هستند که به طور مستقیم در افزایش اعتماد به برنامه های خبری تلویزیونی موثر است این عوامل با بخشی از عوامل موثر بر اعتماد مخاطبان در تحقیق اینجانب از جمله اعتبار منبع، تعادل پخش اخبار و استفاده از گوینده و خبرنگار مجرب همخوانی دارد. همچنین پژوهش فوق با پژوهش گودینی،نادر (1386) با موضوع بررسی عوامل موثر بر اعتماد دانشجویان رشته ارتباطات دانشگاه های تهران نسبت به بخش خبری 30: 20شبکه دوم سیما همخوانی نسبی دارد. نتایج آن نشان می دهد بیان کردن واقعیت ،پخش اخبار جدید سانسور نکردن اخبار ،ارائه نظرات مردم ، بی طرفی در انتشار اخبار ،سرعت در انتشار اخبار در حد خیلی زیاد و زیاد بر اعتماد مردم به بخش خبری 20:30تاثیر داشته که با عوامل موثر بر اعتماد در تحقیق انجام شده اینجانب همخوانی دارد. بخشی از نتایج پژوهش های رضا سالک (1378) با موضوع بررسی میزان اعتماد مردم به منابع ارتباطی با تاکید برتلویزیون و مطبوعات ، کلهر، سمیرا و عبدی، عباس (1370) با موضوع میزان اعتماد مردم به بخش خبری رسانه ها و بدیعی، نعیم ( 1374) بررسی میزان اعتماد دانشجویان به رسانه های خبری نیز در راستای پژوهش حاضر است. همچنین پیشینه پژوهش های که خارج از کشور مرتبط با موضوع این این پایان نامه در فصل دوم آمده است درخصوص تاثیراعتبار منبع خبر و اعلام منبع معتبر در باورپذیری و اعتماد مخاطب می باشد که این دو عامل با عوامل موثر بر اعتماد در تحقیق انجام شده اینجانب همخوانی دارد.